Căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ dường như chưa để lại dấu ấn rõ ràng lên hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 6 vừa qua. Dựa trên số liệu mới được công bố, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng trưởng 5,8% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức tăng trưởng tương đối vững chắc. Trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu của Trung Quốc vẫn duy trì tốc độ tương đương so với năm trước, và điều này đã góp phần giúp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiến gần hơn đến mục tiêu tăng trưởng Tổng sản phẩm trong nước (GDP) đã được đề ra cho năm nay.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định rằng tình hình này khó có thể kéo dài. Hiện tại, các doanh nghiệp xuất khẩu của Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ khi mà căng thẳng thương mại với Mỹ có dấu hiệu leo thang. Mặc dù việc Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận tạm hoãn áp thuế vào tháng 5 vừa qua đã giúp làm giảm bớt căng thẳng, nhưng nhiều mặt hàng của Trung Quốc khi xuất khẩu sang thị trường Mỹ vẫn phải chịu thuế suất trên 50%.
Một số doanh nghiệp Trung Quốc đã tìm cách lách luật bằng cách tái phân loại hàng hóa đã hoàn thiện thành nguyên liệu thô để giảm giá trị khai báo xuất khẩu. Tuy nhiên, một xu hướng đáng chú ý khác đang xuất hiện, đó là sự chuyển hướng thị trường xuất khẩu của các doanh nghiệp Trung Quốc. Cụ thể, tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ của Trung Quốc đã giảm từ khoảng 15% trong năm ngoái xuống còn 12% trong nửa đầu năm nay. Thay vào đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang các nước ở Đông Nam Á đã tăng trưởng mạnh mẽ.
Các chuyên gia dự báo rằng sức ép lên hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc sẽ gia tăng trong nửa cuối năm. Với hạn chót ngày 12/8 để hoàn tất vòng đàm phán thương mại giữa Trung Quốc với Mỹ đang đến gần, nếu đàm phán thương mại giữa hai nước không đạt được kết quả như mong đợi, khả năng cao là thuế quan sẽ bị nâng lên. Ngay cả khi giữ nguyên mức hiện tại, hoạt động ‘xuất hàng sớm’ cũng sẽ chững lại, khiến nhu cầu yếu đi vì hàng đã được đẩy mạnh xuất khẩu từ trước.
Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào mới đây cho biết chính phủ nước này đã chuẩn bị các biện pháp và có trong tay ‘nhiều công cụ’ để tránh khả năng sụt giảm kinh tế trong nửa cuối năm. Dữ liệu chính thức mới được công bố cho thấy tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đạt 5,2% trong quý II/2025, vượt nhẹ so với mức dự báo 5,1% theo khảo sát của hãng tin Reuters và trên ngưỡng mục tiêu tăng trưởng cả năm 5% mà Chính phủ Trung Quốc đề ra.
Tuy nhiên, các nhà phân tích đã cảnh báo rằng cần phải có thêm nhiều biện pháp để thúc đẩy tiêu dùng nội địa vốn đang trì trệ, trong bối cảnh xuất khẩu phải đối mặt với các tác động dây chuyền từ những bất ổn thương mại toàn cầu. Thuế quan cũng đang tạo ra những tác động dây chuyền ngày càng rõ rệt. Xuất khẩu từng là điểm sáng của nền kinh tế Trung Quốc trong những năm gần đây. Nhưng cuộc chiến thuế quan với Mỹ có thể khiến ánh sáng đó dần bị lu mờ.
