Trung Quốc đã chính thức bắt đầu xây dựng một trong những đập thủy điện lớn nhất thế giới trên cao nguyên Tây Tạng, một động thái được cho là sẽ tạo ra nguồn điện khổng lồ nhưng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức về môi trường và an ninh khu vực.
Thủ tướng Trung Quốc, ông Lý Cường, đã công bố khởi công dự án vào ngày 19/7 tại thành phố Nyingchi, thuộc khu tự trị Tây Tạng. Dự án này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, dòng sông quan trọng chảy qua Tây Tạng và sau đó trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh trước khi đổ ra biển.
Được lên kế hoạch từ năm 2020, dự án này là một phần trong kế hoạch 5 năm của Trung Quốc nhằm khai thác tiềm năng thủy điện dồi dào của cao nguyên Tây Tạng. Sau khi được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, dự án đã sẵn sàng để bắt đầu triển khai.
Dự kiến, đập thủy điện này sẽ có công suất lên đến 300 tỷ kilowatt-giờ điện mỗi năm, gấp 3 lần công suất của đập Tam Hiệp, một trong những đập lớn nhất thế giới hiện nay. Dự án này sẽ bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (167 tỷ USD).
Dự án chủ yếu sẽ cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời đáp ứng nhu cầu sử dụng trong khu vực. Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới được thành lập, sẽ là chủ đầu tư của dự án này.
Trung Quốc đã khẳng định rằng dự án đã trải qua các đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết rằng dự án có thể hỗ trợ phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu.
Trong khi đó, dự án này đã gây ra lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và tác động môi trường. Ấn Độ đã phản ứng bằng cách đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh để khẳng định quyền sử dụng nguồn nước.
Reuters đã đưa tin về việc Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển thủy điện trên cao nguyên Tây Tạng, gây ra sự quan ngại về tác động môi trường và an ninh nguồn nước trong khu vực.
Mặc dù vậy, Trung Quốc vẫn tiếp tục khẳng định rằng dự án sẽ được thực hiện một cách có trách nhiệm và đảm bảo rằng lợi ích của dự án sẽ được chia sẻ một cách công bằng giữa các quốc gia trong khu vực.
