Một công cụ phần mềm giám sát mới của Trung Quốc đang gây ra những lo ngại sâu sắc về quyền riêng tư và an toàn dữ liệu cá nhân. Công cụ này, được phát triển bởi tập đoàn công nghệ Xiamen Meiya Pico, có khả năng truy xuất gần như toàn bộ thông tin từ điện thoại di động bị thu giữ, bao gồm cả những dữ liệu nhạy cảm như tin nhắn mã hóa, vị trí và danh bạ.
Công cụ này, có tên là Massistant, là một phần mềm chạy trên hệ điều hành Android, được thiết kế để thu nhập nội dung kỹ thuật số. Để sử dụng công cụ này, các cơ quan chức năng cần có quyền truy cập vật lý vào thiết bị, tức là chúng phải bị thu giữ và mở khóa. Theo các chuyên gia an ninh mạng, Massistant có thể được sử dụng phổ biến bởi các cơ quan thực thi pháp luật Trung Quốc, mặc dù chưa có xác nhận chính thức từ phía chính quyền.
Một số bài đăng trên các diễn đàn nội địa cho thấy điện thoại của người dùng Trung Quốc xuất hiện phần mềm lạ sau khi tiếp xúc với cảnh sát, cho thấy Massistant có khả năng đã được triển khai rộng rãi trong nước. Phần mềm này được cài đặt lên điện thoại Android đã mở khóa, hoạt động kết hợp với một thiết bị phần cứng được kết nối với máy tính. Massistant không yêu cầu sử dụng kỹ thuật tấn công tinh vi như lỗ hổng zero-day, bởi người dùng thường buộc phải giao nộp thiết bị của mình tại các trạm kiểm soát.
Một điểm tích cực là Massistant để lại dấu vết trên thiết bị sau khi được cài đặt, giúp người dùng có thể nhận biết và gỡ bỏ nếu cần thiết. Tuy nhiên, tại thời điểm phần mềm được cài đặt, toàn bộ dữ liệu trên thiết bị gần như đã bị thu thập. Massistant là bản nâng cấp từ một công cụ tương tự mang tên MSSocket, cũng do Xiamen Meiya Pico phát triển.
Công ty này hiện chiếm khoảng 40% thị phần thu nhập dữ liệu kỹ thuật số tại Trung Quốc và từng bị chính phủ Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt năm 2021 do liên quan đến việc cung cấp công nghệ cho hoạt động giám sát nội địa. Các chuyên gia cho rằng Massistant chỉ là một phần trong hệ sinh thái phần mềm gián điệp rộng lớn mà các công ty công nghệ Trung Quốc đang phát triển. Hiện tại, có ít nhất 15 họ phần mềm độc hại khác đang hoạt động trong khu vực này.
Như vậy, sự xuất hiện của Massistant đặt ra những thách thức mới về quyền riêng tư và an ninh mạng. Việc thu thập dữ liệu cá nhân mà không có sự đồng ý của người dùng vi phạm nghiêm trọng quyền riêng tư và có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực nếu dữ liệu này bị lạm dụng. Đồng thời, việc các công ty công nghệ như Xiamen Meiya Pico cung cấp công nghệ cho hoạt động giám sát cũng làm dấy lên lo ngại về việc kiểm soát và quản lý những công cụ này.
Trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển nhanh chóng, việc bảo vệ quyền riêng tư và an toàn dữ liệu cá nhân trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Các quốc gia và tổ chức cần có những biện pháp phù hợp để đảm bảo rằng việc thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân được thực hiện một cách minh bạch và có trách nhiệm.
