Khi đề cập đến các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản của nam giới, nhiều người thường sử dụng các thuật ngữ như tinh dịch, tinh trùng, nước xuất tinh, chất xuất tinh, dịch xuất tinh một cách lẫn lộn. Tuy nhiên, mỗi thuật ngữ đều mang ý nghĩa riêng và không hoàn toàn giống nhau.
Tinh trùng là tế bào sinh sản hoặc còn gọi là tế bào tinh dục của nam giới. Thuật ngữ “tinh trùng” có thể dùng để chỉ một tế bào tinh trùng (spermatozoon) hoặc nhiều tế bào tinh trùng (spermatozoa). Đây là những tế bào nhỏ với thân hình oval và đuôi dài, chỉ đo khoảng 1/20 mm chiều dài và có thể được quan sát bằng kính hiển vi.
Tinh trùng được sản xuất ở hai tinh hoàn (tinh nang). Tinh hoàn là tuyến nằm trong bìu da (túi da dưới nơi dương vật gắn vào cơ thể). Quá trình sản xuất tinh trùng bắt đầu từ tuổi dậy thì và tiếp tục trong suốt cuộc đời, mặc dù có sự giảm dần từ khoảng tuổi 40. Mỗi ngày, tinh hoàn sản xuất khoảng 200 triệu tinh trùng.
Để phát triển, tinh trùng cần một phạm vi nhiệt độ từ 34-35 độ C, thấp hơn nhiệt độ cơ thể thông thường (thường từ 36 đến 37 độ C). Đó là lý do tại sao tinh hoàn nằm trong bìu da mát mẻ hơn thay vì ở trong bụng hoặc xương chậu.
Mỗi tinh trùng mang các nhiễm sắc thể, được cấu thành từ DNA và gen. Khi một tế bào tinh trùng thụ tinh với một tế bào sinh sản nữ (noãn hoặc trứng), thông tin di truyền của tinh trùng và noãn kết hợp với nhau để hình thành một phôi.
Tinh dịch là hỗn hợp của tinh trùng và dịch xuất tinh với nhau. Dịch xuất tinh được tạo ra trong các tuyến sinh dục, bao gồm túi tinh và tuyến tiền liệt, nằm ngay sau và dưới bàng quang. Túi tinh sản xuất một chất đặc, dạng gel giúp đông đặc tinh trùng ngay sau khi xuất tinh và cung cấp năng lượng cho tinh trùng để tồn tại trong hành trình.
Chất lỏng này có tính kiềm, bảo vệ tinh trùng trong môi trường âm đạo axit. Tuyến tiền liệt tiết ra một chất lỏng loãng, màu trắng sữa với các axit giúp làm loãng tinh dịch. Điều này giúp tinh trùng tách ra khỏi cục đặc ban đầu để chúng có thể đi qua cổ tử cung và tử cung đến ống dẫn trứng.
Khi xuất tinh, chất lỏng và tinh trùng được tiết vào niệu đạo, ống hẹp chạy qua dương vật và cũng vận chuyển nước tiểu. Tại thời điểm này, chúng kết hợp thành tinh dịch. Tinh dịch bao gồm khoảng 10% tinh trùng và 90% chất lỏng từ túi tinh và tuyến tiền liệt.
Sau khi xuất tinh, tinh trùng phải đi khoảng 15 cm để đến ống dẫn trứng, nơi thường xuyên thụ tinh. Những tinh trùng nhanh nhất và khỏe mạnh nhất đi qua quãng đường này – khoảng 3.000 lần chiều dài cơ thể – chỉ trong 30 phút.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, trong một số trường hợp, “nước xuất tinh” hoặc chất xuất tinh có thể chứa một lượng nhỏ tinh trùng, mặc dù về mặt lý thuyết, chất xuất tinh không chứa tinh trùng.
Tinh dịch có thể cung cấp thông tin về sức khỏe tổng thể của một người đàn ông. Màu sắc, độ đặc, và mùi của tinh dịch có thể thay đổi giữa các cá nhân và thậm chí trong các ngày khác nhau đối với cùng một người. Mùi khó chịu của tinh dịch có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.
Các vấn đề liên quan đến tránh thai và vô sinh cũng rất quan trọng. Cắt ống dẫn tinh là một hình thức tránh thai nam, và các thử nghiệm lâm sàng cũng đã bắt đầu cho một loại thuốc tránh thai nam tiềm năng mới ngăn chặn sản xuất tinh trùng trong tinh hoàn.
Để duy trì sức khỏe tinh trùng, nên ăn uống lành mạnh giàu chất chống oxy hóa, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng khỏe mạnh và tránh hút thuốc, sử dụng ma túy hoặc uống quá nhiều rượu.
