Trong thời đại thông tin số hiện nay, việc phân biệt giữa tin thật và tin giả đang trở thành một thách thức ngày càng lớn đối với người dùng internet. Sự lan truyền nhanh chóng của tin giả trên không gian mạng không chỉ làm ảnh hưởng đến việc tiếp cận thông tin của người dùng mà còn đặt ra những thách thức đáng kể cho các chuyên gia và tổ chức truyền thông. Các chuyên gia quốc tế đã đưa ra khuyến nghị rằng người dùng nên trang bị tư duy phản biện và đặt ra bốn câu hỏi cơ bản để đánh giá độ tin cậy của thông tin.

Internet đã trở thành một kho kiến thức khổng lồ, cung cấp cho người dùng vô số thông tin và nguồn tin khác nhau. Tuy nhiên, đồng thời nó cũng là môi trường lý tưởng cho sự lan truyền của tin giả và thông tin sai lệch. Nhiều người, bao gồm cả sinh viên và giảng viên, vẫn dễ dàng bị đánh lừa bởi những thông tin sai sự thật. Theo giáo sư Sam Wineburg từ Đại học Stanford, Mỹ, giới học thuật cũng thường mắc bẫy khi tiếp cận thông tin trực tuyến. Trong khi đó, các chuyên gia kiểm chứng lại đạt kết quả tốt hơn nhờ áp dụng những nguyên tắc cụ thể.

Các chuyên gia cho rằng tin giả thường đánh vào cảm xúc mạnh như giận dữ, lo sợ, hoặc củng cố niềm tin sẵn có của người đọc. Khi nội dung được chia sẻ từ nguồn quen thuộc hoặc xuất hiện nhiều lần, người dùng càng dễ tin tưởng mà không kiểm chứng. Điều này đã cho thấy sự cần thiết của việc trang bị tư duy phản biện và kỹ năng đánh giá thông tin trong thời đại thông tin số.

Để nâng cao khả năng nhận diện tin giả, các chuyên gia khuyến nghị người đọc tự đặt ra bốn câu hỏi cơ bản. Thứ nhất, nguồn tin đến từ đâu? Việc truy ngược nguồn, đánh giá mức độ tin cậy của nơi phát tán thông tin là bước đầu tiên quan trọng. Thứ hai, các nguồn tin đáng tin cậy khác nói gì? Một cách hiệu quả là so sánh thông tin đang nghi vấn với các cơ quan báo chí lớn, hoặc phát ngôn chính thức từ cá nhân hay tổ chức liên quan.

Thứ ba, người đọc có đang bị thiên kiến chi phối? Nhận diện thiên kiến cá nhân là bước quan trọng để không mù quáng tin theo. Cuối cùng, ngữ cảnh ra sao? Cần hiểu bối cảnh đầy đủ trước khi chia sẻ hay bình luận. Bằng cách đặt ra những câu hỏi này, người dùng có thể tăng cường khả năng đánh giá và nhận diện tin giả.

Chuyên gia Claire Wardle, đồng sáng lập tổ chức First Draft chuyên về kiểm chứng tin tức, cho rằng câu hỏi quan trọng nhất không phải là việc bản thân có tin vào thông tin đó hay không, mà là liệu việc chia sẻ nó có thể gây hại cho ai hay không. Quan điểm này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xem xét ảnh hưởng của thông tin trước khi chia sẻ.

Hiện nhiều tổ chức quốc tế đã phát triển công cụ miễn phí giúp người dùng xác thực hình ảnh, video, giọng nói hoặc kiểm tra độ tin cậy của các tuyên bố. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là giữ thói quen nghi ngờ tích cực và tư duy phản biện mỗi ngày để có thể điều hướng thông tin trên internet một cách hiệu quả.

Một bức ảnh đang lan truyền nhanh chóng trên các nền tảng mạng xã hội, ghi lại hình ảnh của 3 cha con đang khóc, phía sau là một con tàu, gợi nhớ đến vụ tai nạn đau thương vừa xảy ra tại Hạ Long, Quảng Ninh. Tuy nhiên, điều khiến nhiều người bất ngờ là bức ảnh này không phải là hình ảnh thực tế. Người tạo ra đã sử dụng trí tuệ nhân tạo (A.I) để tạo ra hình ảnh này, gây ra sự hiểu lầm và hoang mang cho người xem.

Không chỉ dừng lại ở việc tạo hình ảnh, nhiều tài khoản mạng xã hội còn thêu dệt thêm những câu chuyện nhằm tăng phần bi thương, khiến cho sự việc trở nên nghiêm trọng hơn. Những thông tin sai lệch và hình ảnh giả mạo này đã lan truyền nhanh chóng, gây ra sự lo ngại và bất an cho cộng đồng.

Việc sử dụng A.I để tạo ra các hình ảnh và thông tin sai lệch đang trở thành một vấn đề đáng quan tâm trong thời đại kỹ thuật số hiện nay. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, việc tạo ra các hình ảnh và thông tin giả mạo trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho các nền tảng mạng xã hội, các cơ quan chức năng và người dùng trong việc kiểm soát và xác minh thông tin.

Các chuyên gia cho rằng, việc sử dụng A.I để tạo ra các hình ảnh và thông tin giả mạo có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực báo chí và truyền thông. Việc lan truyền thông tin sai lệch có thể gây ra sự hiểu lầm và hoang mang cho công chúng, ảnh hưởng đến uy tín của các cơ quan báo chí và truyền thông.

Trước tình trạng này, các nền tảng mạng xã hội và các cơ quan chức năng đang phải tìm cách để ngăn chặn và kiểm soát việc lan truyền thông tin sai lệch. Người dùng cũng cần phải nâng cao cảnh giác và kỹ năng trong việc xác minh thông tin, để không bị lừa đảo bởi những thông tin giả mạo.

Trong trường hợp này, Ví dụ cho thấy việc tạo ra hình ảnh giả mạo bằng A.I đã gây ra sự hiểu lầm và hoang mang cho người xem. Do đó, cần phải có các biện pháp cụ thể để ngăn chặn và xử lý những trường hợp như vậy.