Thông tin sai sự thật về việc vỡ đập thủy điện tại tỉnh Nghệ An đã gây ra sự hoảng loạn trong cộng đồng, buộc hàng nghìn hộ dân phải sơ tán gấp. Trường hợp của gia đình ông Vọng Văn Đại, trú tại xã Tam Thái, tỉnh Nghệ An, là một trong những ví dụ điển hình về sự ảnh hưởng nghiêm trọng của tin đồn sai lệch này.

Gia đình ông Đại đã trải qua một phen hú vía khi ông có mẹ già tai biến nằm một chỗ và con trai mù lòa. Vào chiều tối ngày 27/7, thông tin về việc vỡ đập thủy điện Bản Vẽ và Bản Ang lan rộng trên mạng xã hội, khiến người dân tại các xã hạ du của hai thủy điện này thêm hoảng loạn. Nhiều hộ dân đã vội vã tháo chạy lên núi để tránh nước lũ.

Ông Vọng Văn Đại, sinh năm 1963, trú tại bản Tân Hợp, xã Tam Thái, tỉnh Nghệ An, là người xuất hiện trong tấm ảnh về việc sơ tán người dân. Trong ảnh, hai cụ già gầy guộc, được con cháu bồng bế sơ tán sau khi xuất hiện thông tin sai sự thật về việc vỡ đập thủy điện.

Ông Đại xác nhận, mẹ ruột của ông là cụ Lương Thị Dung và mẹ chồng của em gái ông là cụ Lương Thị Tâm, đều trên 85 tuổi và bị tai biến, nằm một chỗ nhiều năm nay. Tối ngày 22/7, nước lũ đổ về cuồn cuộn, ông và em rể đã vội vã đưa mẹ lên nhà người em trai ở khu vực đồi cao rồi về cứu tài sản. Khi nước lũ rút dần, ông Đại bắt tay vào dọn dẹp bùn đất, hy vọng nhặt nhạnh được ít đồ đạc còn sót lại.

Tuy nhiên, khi nghe tin vỡ đập thủy điện, ông Đại và con rể đã lao đến nhà em trai và vội vã bế mẹ chạy lên đồi cách đó 100m. Sau đó, ông Đại mới nhớ đến người con trai Vọng Văn Đặng, 41 tuổi, bị mù hoàn toàn và cháu gái Vọng Thị Bảo Châu, 7 tuổi. Ông Đại đã lộn lên núi, vừa chạy vừa gọi tên con cháu, và cuối cùng cũng tìm thấy họ.

Nỗi lo lắng và bất an của ông Đại và người dân chỉ vơi đi khi chính quyền địa phương và cơ quan chức năng thông báo rằng thông tin vỡ đập thủy điện là sai sự thật.

Chủ tịch UBND xã Tam Thái, ông Lô Dương Khánh, cho biết thông tin sai sự thật về các công trình thủy điện đã khiến người dân trên địa bàn hoang mang và lo sợ. Chính quyền địa phương đã thông báo trên hệ thống mạng xã hội, nhưng nhiều người dân không tiếp nhận được thông tin này. Ông Khánh đề nghị cơ quan chức năng xử lý nghiêm hành vi tung tin đồn thất thiệt này, đặc biệt trong bối cảnh chính quyền và người dân đang nỗ lực khắc phục hậu quả đợt mưa lũ lịch sử này.

Liên quan đến vụ việc, Công an các xã Lương Sơn, Tương Dương và Mỹ Lý (tỉnh Nghệ An) đã triệu tập và đang củng cố hồ sơ 4 người có hành vi cung cấp và chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang dư luận. Thông tin mới nhất cho biết, cảnh sát đang tiếp tục điều tra để làm rõ nguyên nhân và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Trước đó, vào ngày 27/7, trên mạng xã hội lan truyền thông tin về việc vỡ đập thủy điện Bản Vẽ và Bản Ang tại tỉnh Nghệ An. Thông tin này đã gây ra sự hoảng loạn trong cộng đồng, buộc hàng nghìn hộ dân phải sơ tán gấp. Tuy nhiên, sau đó, chính quyền địa phương và cơ quan chức năng đã xác minh và thông báo rằng thông tin này là sai sự thật.

Để tránh những hậu quả nghiêm trọng tương tự, các cơ quan chức năng đang nỗ lực tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về an toàn thông tin và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đồng thời, người dân cũng cần nâng cao cảnh giác và chỉ tin tưởng vào thông tin chính thức từ các cơ quan chức năng.

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, vai trò của người có sức ảnh hưởng (KOL) trên mạng xã hội ngày càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên, cùng với sức ảnh hưởng lớn là trách nhiệm cao trong việc lan tỏa thông tin chính xác và tích cực. Tại tọa đàm ‘Kiến tạo niềm tin số’ do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia tổ chức gần đây, các chuyên gia đã thảo luận về vai trò của KOL trong việc định hình tư duy và truyền cảm hứng cho hàng triệu người, đặc biệt là giới trẻ.

KOL không còn đơn thuần là người giới thiệu sản phẩm mà đã trở thành người định hướng thẩm mỹ, phong cách sống, quan điểm tiêu dùng và các vấn đề xã hội quan trọng. Tuy nhiên, một số KOL đã lợi dụng sức ảnh hưởng để lan truyền thông tin sai lệch, cổ súy cho nội dung độc hại hoặc quảng cáo sản phẩm kém chất lượng, gây ra tác động tiêu cực đến cộng đồng và xã hội.

Tại nhiều quốc gia, KOL đã trở thành biểu tượng của ‘sức mạnh mềm’ trong xã hội, vì vậy vai trò của họ không thể tách rời trách nhiệm. Một mặt, KOL cần được tạo điều kiện để phát huy sức ảnh hưởng tích cực, thúc đẩy kinh tế, văn hóa và truyền thông quốc gia. Mặt khác, cần có cơ chế quản lý phù hợp để định hướng hành vi, tăng cường trách nhiệm xã hội và ngăn chặn những hệ lụy tiêu cực từ nội dung sai lệch.

Chính phủ nhiều nước đã xây dựng khuôn khổ pháp lý và chính sách để khuyến khích minh bạch thông tin, chuẩn hóa nội dung quảng bá và tăng cường quản lý KOL. Các sáng kiến hỗ trợ KOL phát triển tài năng, xây dựng nội dung chất lượng và tránh rủi ro pháp lý đã được đưa ra, tuy nhiên vẫn cần nhiều nỗ lực hơn để tạo ra nền tảng cho sự phát triển lành mạnh của giới KOL tại Việt Nam.

Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã phối hợp với Hiệp hội An ninh mạng quốc gia đưa ra 3 sáng kiến trọng tâm nhằm nâng cao vai trò của KOL trong công cuộc chuyển đổi số. Hội nghị KOL toàn quốc lần đầu tiên dự kiến diễn ra vào tháng 8/2025 sẽ là diễn đàn dành cho cộng đồng KOL Việt Nam, kết nối các nhà quản lý, doanh nghiệp, nền tảng công nghệ và KOL tiêu biểu để thảo luận giải pháp phát triển bền vững và có trách nhiệm.

Hội nghị cũng sẽ thành lập Liên minh KOL Việt Nam, quy tụ những KOL uy tín để thúc đẩy dư luận tích cực, đấu tranh chống thông tin sai lệch và triển khai các dự án cộng đồng. Sự kiện này cũng sẽ khởi động các chương trình hành động nhằm thúc đẩy ảnh hưởng có trách nhiệm của KOL thông qua quy tắc và tiêu chuẩn cộng đồng.

Trung tá Nguyễn Tiến Cường, Trưởng phòng giám sát thông tin mạng và phòng chống hoạt động sử dụng không gian mạng xâm phạm an ninh quốc gia (Cục A05, Bộ Công An), chia sẻ rằng không gian mạng đã trở thành một phần không thể tách rời của đời sống hiện đại. Người ảnh hưởng cần trở thành lực lượng tiên phong đồng hành cùng Nhà nước trong việc gìn giữ trật tự và an toàn xã hội trên môi trường số.

Với kỳ vọng trở thành một ‘bàn tròn mở’ giữa KOL, cơ quan quản lý, doanh nghiệp nền tảng số và cộng đồng, Hội nghị hứa hẹn sẽ thúc đẩy làn sóng ảnh hưởng có trách nhiệm, góp phần định hình một Việt Nam số văn minh, an toàn và bền vững.