Trong thời đại hiện nay, nhiều người trẻ đang có xu hướng từ bỏ phương tiện truyền thống như xe máy, ôtô để chuyển sang sử dụng các phương tiện hiện đại như xe công nghệ, metro hoặc tàu điện. Lý do chính dẫn đến sự thay đổi này là để tránh kẹt xe, tiết kiệm công sức và tận dụng thời gian di chuyển một cách hiệu quả hơn.

Phương Nhi, 27 tuổi, sống tại TP.HCM, là một trong số những người trẻ như vậy. Cô đã chuyển sang sử dụng xe công nghệ để đi làm và đi chơi trong khoảng 2 năm nay. Với chi phí chỉ khoảng 50.000 đồng mỗi ngày, cô có thể di chuyển một cách thoải mái và tiện lợi. Tuy nhiên, bên cạnh sự tiện lợi, các phương tiện này cũng mang đến không ít bất tiện như chi phí cao, thời gian chờ đợi lâu hoặc phạm vi hoạt động còn hạn chế. Phương Nhi cũng gặp một số bất tiện khi sử dụng dịch vụ đặt xe, như việc phải chờ đợi quá lâu để có xe hoặc khó khăn khi tìm xe trong những ngày mưa lớn.

Nguyễn Nam, 27 tuổi, cũng là một người trẻ sử dụng xe công nghệ để đi làm. Anh cho rằng việc sử dụng xe công nghệ giúp anh tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời cũng giúp anh tránh được những khó khăn khi đi lại trong thành phố. Tuy nhiên, trải nghiệm dùng dịch vụ không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Nam cũng gặp một số khó khăn như chất lượng tài xế không đồng đều hoặc việc đi đường vòng.

Tuyết Nga, 23 tuổi, sống tại Hà Nội, lại lựa chọn tàu điện trên cao Cát Linh – Hà Đông để đi làm mỗi ngày. Với chi phí chỉ khoảng 30.000 đồng mỗi ngày, cô có thể di chuyển một cách nhanh chóng và tiện lợi. Nga cũng cho biết hệ thống nhà ga, tàu điện cao tốc tại thủ đô tương đối mới, cho trải nghiệm tốt hơn nhiều xe buýt cũ. Tuy nhiên, cô cũng gặp một số khó khăn nhất định, như việc phải nhờ bạn đến nhà đón hoặc đi tàu điện đến một trạm dừng gần chỗ ăn chơi.

Từ cuối năm 2024, Ngọc Yến, 22 tuổi, sống tại TP.HCM, chọn tàu metro làm phương tiện chính để đi làm mỗi ngày. Với chi phí chỉ khoảng 1 triệu đồng mỗi tháng, cô có thể di chuyển quãng đường 15 km từ nhà đến văn phòng. Yến cũng cho biết metro giúp cô tránh được kẹt xe, giảm căng thẳng và mang lại sự thoải mái. Tuy nhiên, cô cũng giữ thói quen tự lái xe máy khi đi chơi hoặc gặp bạn bè, nhưng cô hiếm khi ra ngoài, chỉ khoảng 1-2 lần mỗi tháng.

Nhìn chung, nhiều người trẻ hiện nay đang chuyển sang sử dụng các phương tiện hiện đại như xe công nghệ, metro hoặc tàu điện để đi lại. Họ cho rằng những lựa chọn này giúp họ tránh kẹt xe, tiết kiệm công sức và tận dụng thời gian di chuyển một cách hiệu quả hơn.

PGS.TS Shaojun Zhang, Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc), đã chia sẻ về các giải pháp mà Bắc Kinh đã triển khai khi cấm xe máy xăng và có thể hữu ích với Hà Nội. Bắc Kinh là thành phố đầu tiên ở Trung Quốc áp dụng cấm xe máy xăng, bắt đầu từ năm 1986 trong vành đai 3, với lý do chính là tiếng ồn quá mức, lượng phát thải ô nhiễm cao và nguy cơ cao gây ra tai nạn giao thông. Đến năm 2000, khu vực cấm được mở rộng đến vành đai 4. Ngoài ra, còn có nhiều tuyến đường bị cấm xe máy xăng lưu thông. Từ năm 2014, xe máy xăng đăng ký ở các địa phương khác không được phép di chuyển trong khu vực vành đai 6 của Bắc Kinh, rộng hơn 2.000 km2.

Bên cạnh đó, Cục Sinh thái và Môi trường Bắc Kinh đã áp dụng các yêu cầu nghiêm ngặt hơn trong việc đăng ký và kiểm định hàng năm xe máy xăng. Ông Zhang cho rằng việc hạn chế xe máy xăng thường bắt đầu ở một số khu vực trung tâm, sau đó mở rộng ra khu đô thị lớn và phải cung cấp phương tiện thay thế hợp lý. Các phương tiện thay thế gồm: Sử dụng xe máy điện với ưu thế nổi bật là chi phí thấp hơn và sạch hơn; ôtô cá nhân; phát triển giao thông công cộng, đặc biệt là tàu điện ngầm ở thành phố lớn. Nếu có thể cung cấp đủ các lựa chọn thay thế hợp lý, người dân sẽ có xu hướng ủng hộ các chính sách hạn chế xe máy.

Sau gần 30 năm cấm xe máy xăng, chất lượng không khí của Bắc Kinh đã cải thiện đáng kể. Trong thập kỷ qua, Bắc Kinh đã tăng cường kiểm soát ô nhiễm không khí, tập trung vào PM2.5 như là chất ô nhiễm chính, đặc biệt là bằng cách siết chặt kiểm soát khí thải từ phương tiện giao thông. Hiện nay, nồng độ PM2.5 trung bình năm tại Bắc Kinh đã giảm xuống còn khoảng 30 microgam/m3.

Ông Zhang cũng chia sẻ về các biện pháp mà Hà Nội có thể áp dụng để triển khai hiệu quả việc cấm xe máy trong vành đai 1, khu vực trung tâm Thủ đô. Ông cho rằng việc kiểm soát ô nhiễm xe máy xăng hiệu quả cần chiến lược đa phương diện. Trước tiên, cần có các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng về tác động của xe máy xăng đến chất lượng không khí, đặc biệt là lượng phát thải và tiếng ồn cao. Thứ hai, cần có các biện pháp từng bước như: Hạn chế dần việc bán các mẫu xe phát thải cao và thiết lập khu vực cấm xe máy xăng, qua đó cân bằng giữa hiệu quả chính sách và khả năng chấp nhận của người dân.

Điều quan trọng nhất ông cho rằng các biện pháp này phải đi kèm với việc mở rộng hệ thống giao thông công cộng tin cậy và thúc đẩy phương tiện thay thế sạch hơn như xe máy điện, đảm bảo nhu cầu đi lại của người dân vẫn được đáp ứng đồng thời giảm phát thải. Để thúc đẩy việc chuyển đổi, Bắc Kinh chủ yếu dựa vào trợ cấp trong nước khi mua xe điện, hiện dừng từ sau năm 2023; hạn ngạch biển số và trợ cấp cho hạ tầng sạc để thúc đẩy sử dụng xe điện.

Ông Zhang cũng gợi ý về việc phát triển hạ tầng trạm sạc của Bắc Kinh. Việc xây dựng hạ tầng trạm sạc đòi hỏi sự phối hợp chính sách giữa nhiều cơ quan. Trước hết, Trung Quốc hiện quy định bắt buộc lắp đặt cọc sạc tại các khu chung cư xây mới và một số khu dân cư tương đối mới. Với các khu dân cư cũ gặp khó khăn trong việc tiếp cận sạc điện, nhiều công ty đã triển khai các trạm sạc công cộng, bao gồm cả trạm sạc nhanh công suất lớn tại các trung tâm thương mại, đầu mối giao thông và trụ sở doanh nghiệp.

Cuối cùng, ông Zhang cũng đưa ra khuyến nghị về việc giảm phát thải và giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí ở Hà Nội. Ông cho rằng hai phần ba bụi mịn PM2.5 ở Hà Nội đến từ các nguồn bên ngoài, vì vậy cần có cơ chế phối hợp phòng chống ô nhiễm khu vực. Cách tiếp cận này đã chứng minh hiệu quả trong chiến dịch kiểm soát không khí sạch cho Thế vận hội Bắc Kinh 2008.