Sơn La đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác dân tộc trong 6 tháng đầu năm 2025, đặc biệt là trong việc cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La, đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh đã ổn định và có nhiều chuyển biến tích cực trong các mặt từ nhà ở, hạ tầng, y tế đến giáo dục và an ninh trật tự.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong 6 tháng đầu năm là việc triển khai quyết liệt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh xóa nhà tạm, nhà dột nát. Toàn tỉnh Sơn La đã hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho trên 3.000 hộ gia đình, trong đó có trên 2.600 hộ được xây mới và trên 400 hộ được sửa chữa. Điều này đã mang lại mái ấm kiên cố cho hàng ngàn gia đình đồng bào dân tộc thiểu số, chấm dứt tình trạng sống trong những căn nhà dột nát, tạm bợ.

Bên cạnh đó, hệ thống kết cấu hạ tầng cơ sở ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số tiếp tục được đầu tư xây dựng và nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương, sản xuất và sinh hoạt của người dân. Công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc cũng được chú trọng, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của cộng đồng.

Chất lượng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang từng bước nâng lên, quy mô trường, lớp học ngày càng mở rộng, đảm bảo quyền được học tập của con em đồng bào. Trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, nhiều chuyển biến tích cực đã được ghi nhận. Đặc biệt, 100% người dân thuộc hộ nghèo, cận nghèo, người dân tộc thiểu số sống ở vùng khó khăn và người dân sống ở vùng đặc biệt khó khăn đã được cấp miễn phí thẻ bảo hiểm y tế.

Tình hình an ninh, trật tự xã hội vùng dân tộc thiểu số cơ bản ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội. Những kết quả đạt được trong 6 tháng đầu năm 2025 là minh chứng rõ nét cho sự quan tâm, đầu tư và định hướng đúng đắn của tỉnh Sơn La trong công tác dân tộc, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc và bền vững hơn cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn.

Ở Sơn La, việc đẩy mạnh phát triển các sản phẩm lưu niệm và OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) đang được xem là một chiến lược quan trọng nhằm nâng cao giá trị du lịch và quảng bá nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc bản địa. Những sản phẩm thủ công truyền thống như thổ cẩm, trang sức bạc, nhạc cụ dân tộc, và các sản phẩm đan lát từ mây tre đã trở thành biểu tượng văn hóa của vùng đất này. Không chỉ thể hiện sự khéo léo và tài năng của người thợ thủ công, những sản phẩm này còn chứa đựng giá trị văn hóa lâu đời được gìn giữ và tiếp nối qua các thế hệ.

Trong những năm gần đây, tỉnh Sơn La đã chú trọng vào việc phát triển và đổi mới các sản phẩm lưu niệm. Các doanh nghiệp và hợp tác xã đã tích cực tham gia vào việc sản xuất và kinh doanh các sản phẩm lưu niệm handmade, từ đó tạo ra nhiều việc làm cho người dân bản địa. Điều này không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế của địa phương mà còn giúp bảo tồn và phát huy các nghề thủ công truyền thống.

Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) cũng đã trở thành một đòn bẩy quan trọng thúc đẩy phát triển du lịch tại Sơn La. Các sản phẩm OCOP được chế biến theo quy trình kiểm soát nghiêm ngặt, có thương hiệu rõ ràng, và mang đậm hương vị đặc trưng của vùng đất Tây Bắc. Những sản phẩm này đã chiếm được cảm tình của du khách gần xa và trở thành những món quà ý nghĩa. Du khách có thể tìm thấy các sản phẩm OCOP tại các điểm du lịch, chợ truyền thống, hoặc qua các kênh thương mại điện tử.

Tính đến nay, toàn tỉnh Sơn La đã có hơn 200 sản phẩm được đánh giá phân hạng và cấp giấy chứng nhận OCOP. Trong đó, có 1 sản phẩm 5 sao, 62 sản phẩm 4 sao, và 151 sản phẩm 3 sao. Các sản phẩm này đã góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú cho thị trường lưu niệm du lịch tại Sơn La. Sự đa dạng này cho phép du khách có nhiều lựa chọn khi tìm kiếm những món quà lưu niệm đặc trưng của vùng đất này.

Nhận thức được tầm quan trọng của các sản phẩm lưu niệm và OCOP, tỉnh Sơn La đã có nhiều chính sách hỗ trợ và định hướng phát triển. Các ngành chức năng đã xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, kết nối các hợp tác xã, doanh nghiệp, và người dân với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch. Điều này giúp tạo ra một hệ sinh thái hỗ trợ lẫn nhau, thúc đẩy sự phát triển của du lịch và các sản phẩm lưu niệm.

Ông Trần Xuân Việt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sơn La, khẳng định: ‘Để du lịch Sơn La phát triển bền vững, thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã phát triển các sản phẩm du lịch mới, thiết kế quà tặng du lịch, góp phần tạo thêm dấu ấn đặc sắc để du lịch Sơn La ngày càng thu hút du khách.’

Phát triển đa dạng các sản phẩm lưu niệm và OCOP không chỉ là chiến lược kinh tế mà còn là cách để bảo tồn và lan tỏa văn hóa bản địa. Đây chính là những mảng ghép tạo nên hệ sinh thái du lịch hoàn chỉnh, từ trải nghiệm đến mua sắm. Với những bước đi đúng đắn và sự đồng lòng của chính quyền, doanh nghiệp, và người dân, các sản phẩm lưu niệm du lịch của Sơn La đang từng bước khẳng định giá trị, là món quà ý nghĩa cho du khách và trở thành những ‘sứ giả’ lan tỏa văn hóa và du lịch Sơn La.

Ở tỉnh Sơn La, các bảo tàng và thư viện đang tích cực chuyển đổi số, tạo ra những trải nghiệm mới mẻ và thú vị cho người dân và du khách. Với sự hỗ trợ của công nghệ, những không gian tưởng chừng tĩnh lặng này đã trở thành điểm đến sống động và hấp dẫn.

Bảo tàng tỉnh Sơn La, nơi lưu giữ những ký ức lịch sử và văn hóa, đã áp dụng công nghệ thực tế ảo và quét mã QR để du khách có thể trải nghiệm và khám phá di tích lịch sử một cách sống động. Chị Đặng Thị Thanh Quế, du khách đến từ Thành phố Hồ Chí Minh, chia sẻ: “Chỉ cần quét mã QR, tôi đã thấy toàn bộ sơ đồ và nội dung tham quan, chi tiết về cấu trúc nhà tù và cách sinh hoạt của người tù chính trị”. Du khách không chỉ có trải nghiệm thực tế ảo mà còn có thể tiếp cận kho dữ liệu số của bảo tàng thông qua internet. Hơn 35.000 hiện vật và tư liệu đã được số hóa, trong đó có những bộ sưu tập về hình ảnh, cổ vật, nghi lễ, trang phục và sản phẩm nghề thủ công truyền thống của đồng bào các dân tộc.

Chị Cầm Thị May, Phòng Giáo dục Truyền thông, Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La, cho biết: “Hiện nay, trên trang web của Bảo tàng Sơn La có nhiều tiện ích giúp du khách có thể tham quan và trải nghiệm, bao gồm công nghệ thực tế ảo để xem toàn cảnh thực trạng di tích nhà tù và các phòng của bảo tàng”. Điều này giúp du khách có thể khám phá bảo tàng một cách linh hoạt và chủ động.

Không gian Thư viện tỉnh Sơn La cũng đang thay đổi diện mạo với sự hỗ trợ của công nghệ thông minh. Một thiết bị công nghệ có thể thay thế cả phòng mục lục, và một mã QR có thể mở ra kho tri thức đã số hóa. Chị Lê Xuân, ở phường Tô Hiệu, tỉnh Sơn La, chia sẻ: “Trước đây, người đọc phải mang theo sổ để mượn hay đổi sách. Còn bây giờ, chỉ cần đọc tên hoặc mã số đã có thể tra cứu, rất thuận tiện trong việc mượn sách ở thư viện”. Công nghệ số còn giúp cán bộ thư viện tiết kiệm thời gian và giảm áp lực cho những phần việc thủ công trong quản lý và tránh thất thoát tài liệu.

Anh Lò Văn Thông, Phòng Nghiệp vụ, Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La, nói: “Máy scan bây giờ hiện đại hơn so với trước, mình sẽ không phải chỉnh sửa ảnh khi lưu trữ, mất nhiều công đoạn… Bây giờ mình chỉ cần 1 bước scan thôi là có thể đẩy trực tiếp lên dữ liệu số phục vụ bạn đọc được rồi”. Việc số hóa tư liệu đã giúp bạn đọc có thể dễ dàng tìm kiếm và tham khảo, đặc biệt là với những học sinh vùng sâu vùng xa hoặc những người không có điều kiện đến thư viện trực tiếp.

Em Bùi Bảo Nam, Phường Tô Hiệu, tỉnh Sơn La, chia sẻ: “Em thấy rất hữu ích, khi ở nhà em có thể tìm đầu sách qua website, app, có thể đọc sách online”. Sự đồng hành của công nghệ đã giúp những giá trị lịch sử, kho tàng tri thức và văn hóa ngày càng trở nên sống động, hấp dẫn và lan tỏa.

Trong nỗ lực đẩy mạnh chuyển đổi số ngành giáo dục, tỉnh Sơn La đã tiên phong triển khai hình thức tuyển sinh trực tuyến cho các lớp đầu cấp. Sự đổi mới này không chỉ đem lại sự tiện lợi cho phụ huynh và học sinh mà còn giúp nhà trường quản lý quy trình tuyển sinh một cách minh bạch và hiệu quả hơn.

Việc áp dụng tuyển sinh trực tuyến tại Sơn La là một bước tiến quan trọng, tạo điều kiện cho phụ huynh đăng ký nhập học cho con em mình một cách thuận tiện, đồng thời giúp nhà trường trong việc quản lý và chỉ đạo tuyển sinh. Qua đó, quy trình tuyển sinh trở nên rõ ràng, công khai và minh bạch hơn, giảm thiểu các thủ tục phức tạp.

Trên địa bàn tỉnh Sơn La, nhiều trường học đã tích cực áp dụng hệ thống tuyển sinh trực tuyến. Phụ huynh có thể dễ dàng đăng ký trực tuyến thông qua các địa chỉ như https://sonla.tsdc.edu.vn hoặc http://beta.phonggdtpsonla.edu.vn/tsdc, với các bước đăng ký đơn giản và nhanh chóng. Hệ thống này cũng cho phép nhà trường thông báo và trả hồ sơ trên hệ thống, giúp phụ huynh nhận được thông báo ngay lập tức và cập nhật thông tin một cách dễ dàng.

Việc triển khai tuyển sinh trực tuyến đã mang lại nhiều lợi ích vượt trội. Phụ huynh có thể thực hiện đăng ký mọi lúc, mọi nơi, giảm bớt gánh nặng đi lại và chờ đợi. Hệ thống trực tuyến cũng giúp công tác quản lý, chỉ đạo tuyển sinh trở nên rõ ràng, công khai và minh bạch hơn, hạn chế các thủ tục rườm rà. Đặc biệt, trong năm học 2025-2026, nhiều trường học tại Sơn La đã triển khai tuyển sinh trực tuyến, giúp phụ huynh và nhà trường tiết kiệm được thời gian và công sức.

Chị Nhữ Thị Dung, trú tại phường Tô Hiệu, Sơn La, đã đăng ký học cho con tại Trường Tiểu học Chiềng Lề thông qua hệ thống tuyển sinh trực tuyến. Chị Dung chia sẻ, việc đăng ký trực tuyến rất đơn giản và nhanh chóng, chỉ mất khoảng 5 phút để hoàn thành tất cả thủ tục. Sự tiện lợi này giúp chị Dung tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời yên tâm về sự minh bạch của quy trình tuyển sinh.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành giáo dục Sơn La, đặc biệt là việc triển khai tuyển sinh các lớp đầu cấp theo hình thức trực tuyến, không chỉ dừng lại ở sự tiện lợi. Đây còn là bước đi chiến lược nhằm chuẩn hóa dữ liệu học sinh xuyên suốt từ khâu đầu vào cho đến quá trình học tập tại các cấp học. Điều này tạo nền tảng vững chắc cho việc quản lý giáo dục hiệu quả hơn trong tương lai. Bên cạnh đó, sáng kiến này còn góp phần quan trọng vào công cuộc cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho phụ huynh và học sinh.