Việc số hóa dữ liệu kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đang là một bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa ngành giao thông và xây dựng. Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề dữ liệu vẫn còn rời rạc và thiếu cập nhật đồng bộ từ các địa phương.

Trong thời gian qua, ngành đường bộ đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc số hóa dữ liệu. Cụ thể, đã số hóa được hơn 25 nghìn km quốc lộ, hơn 2.000 km cao tốc, gần 7.800 cầu, hầm trên quốc lộ, hơn 150 trạm thu phí không dừng, hệ thống phà vượt sông trên các quốc lộ được quản lý qua GPS và camera. Những dữ liệu này đã và đang phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý chuyên ngành, từ việc chủ động lập kế hoạch, bố trí vốn cho các dự án bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ, đến việc cấp phép lưu hành phương tiện quá khổ, quá tải trên hệ thống đường bộ.

Tuy nhiên, một trong những điểm nghẽn lớn hiện nay là dữ liệu liên quan đến kết cấu hạ tầng đường bộ, tổ chức giao thông, quy hoạch đô thị… đang bị phân tán ở nhiều cấp, nhiều ngành. Theo thống kê, 70-80% hệ thống quốc lộ đang được giao cho các địa phương quản lý, nhưng việc số hóa dữ liệu vẫn chưa được thực hiện đồng bộ. Điều này đòi hỏi cần có sự chuẩn hóa và ràng buộc trách nhiệm của đơn vị liên quan để việc thực hiện được thống nhất và hiệu quả.

Để đẩy nhanh tiến độ số hóa, cần khẩn trương xây dựng cơ chế phối hợp và nền tảng dữ liệu dùng chung giữa các bộ, ngành và địa phương. Việc thống nhất một bộ chuẩn dữ liệu, quy trình cập nhật, chia sẻ và bảo mật cũng là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo tính minh bạch, chính xác và an toàn thông tin. Số hóa dữ liệu đường bộ không còn là câu chuyện của tương lai, mà là một yêu cầu cấp bách của hiện tại.

Trong bối cảnh hệ thống giao thông ngày càng phức tạp, mở rộng và hiện đại, kết nối không chỉ liên vùng mà còn liên quốc gia, nhu cầu đi lại, vận tải tăng cao, việc quản lý thông minh bằng dữ liệu số là con đường ngắn nhất để tăng hiệu quả, giảm chi phí và phục vụ tốt hơn cho người dân. Để đạt được điều đó, cần sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc tích cực, trách nhiệm của các bộ ngành và chính quyền địa phương trong việc đầu tư công nghệ, đào tạo nhân lực và đặc biệt là thống nhất hệ thống dữ liệu liên ngành.

Một hệ thống giao thông đường bộ hiện đại, hiệu quả và bền vững phải được bắt đầu từ một nền tảng dữ liệu số thông minh – đó là lựa chọn không thể chần chừ. Việc này không chỉ giúp cho việc quản lý và vận hành hệ thống giao thông đường bộ trở nên hiệu quả hơn mà còn giúp cho việc xây dựng và phát triển hệ thống giao thông đường bộ trong tương lai.

Hiện tại, tất cả các hoạt động giao thông đường bộ cần được số hóa để xây dựng mô hình giao thông thông minh . Mô hình này đòi hỏi sự tham gia và phối hợp của nhiều bên liên quan trong việc số hóa hạ tầng, kết nối dữ liệu và xây dựng các ứng dụng phục vụ vận tải, quản lý giao thông công cộng và bảo đảm an toàn giao thông. Sự phát triển và hội nhập sâu rộng như hiện nay đã tạo điều kiện thuận lợi để ngành giao thông đường bộ Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Cục Cảnh sát giao thông (C08, Bộ Công an) đã tổ chức một hội nghị trao đổi với hơn 30 doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường bộ tại Hà Nội vào ngày 1-8. Hội nghị này tập trung thảo luận về các vấn đề liên quan đến an toàn giao thông và quản lý hoạt động kinh doanh vận tải đường bộ.

Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình, Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông, cho biết tình hình tai nạn giao thông liên quan đến xe kinh doanh vận tải vẫn đang diễn biến phức tạp. Theo thống kê, mặc dù số lượng xe tải và xe khách chỉ chiếm 2,49% tổng phương tiện giao thông đường bộ đã đăng ký, nhưng nhóm phương tiện này lại liên quan đến 37,1% số vụ tai nạn và 40,27% số người chết vì tai nạn giao thông. Trung bình, cứ 1,61 vụ tai nạn liên quan xe tải, rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc thì có 1 người chết; tương tự, cứ 1,68 vụ tai nạn liên quan xe khách thì có 1 người chết. “Nhìn chung, cứ 3 vụ tai nạn thì có 1 vụ liên quan xe tải, rơ moóc, sơ mi rơ moóc hoặc xe khách”, Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình nhấn mạnh.

Trong 7 tháng đầu năm 2025, toàn quốc đã xảy ra 4.000 vụ tai nạn giao thông liên quan xe tải và xe khách, làm chết 2.466 người và bị thương 2.106 người. Mới đây, vụ tai nạn xe khách thương tâm tại Hà Tĩnh khiến 10 người tử vong đã một lần nữa đặt ra yêu cầu cấp thiết phải quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh vận tải.

Tại hội nghị, đại diện các doanh nghiệp kinh doanh vận tải đường bộ đã kiến nghị với cơ quan chức năng về một số vấn đề liên quan đến quản lý hoạt động kinh doanh vận tải. Ông Nguyễn Công Hùng, Giám đốc Mai Linh Hà Nội, cho biết cần sớm số hóa dữ liệu liên quan đến doanh nghiệp kinh doanh vận tải để nâng cao hiệu quả quản lý. Ông Hùng cũng đề xuất áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý hoạt động của lái xe, như lắp camera trên xe để giám sát và đảm bảo an toàn. Cùng với đó, ông cũng nêu thực trạng xung đột giữa xe hợp đồng và xe chạy tuyến cố định, và đề nghị cơ quan chức năng cần có quy định và quản lý chặt chẽ hơn.

Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình đề xuất có thể phối hợp với hãng xe Mai Linh Hà Nội để thí điểm số hóa dữ liệu và nâng cao hiệu quả quản lý. Trong khi đó, đại diện một số doanh nghiệp khác cũng kiến nghị về việc chấn chỉnh tình trạng xe biển trắng kinh doanh vận tải và đề nghị cần có phân tích, đánh giá tác động của loại xe giường nằm trước khi có đề xuất cấm.

Theo C08, từ ngày 25 đến 30-7, sau 5 ngày thực hiện đợt cao điểm tổng kiểm soát các phương tiện, nhất là loại hình kinh doanh vận tải đường bộ, toàn quốc đã xảy ra 66 vụ tai nạn giao thông xe ô tô kinh doanh vận tải, làm chết 38 người, bị thương 35 người. Lực lượng chức năng đã kiểm soát hơn 109.000 phương tiện và phạt tiền hơn 20 tỷ đồng, tước 53 giấy phép lái xe.

Cùng với đó, các cơ quan chức năng đang đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về an toàn giao thông. Đồng thời, các doanh nghiệp kinh doanh vận tải cũng được yêu cầu phải tăng cường công tác đảm bảo an toàn giao thông trong hoạt động kinh doanh vận tải của mình.