Nhiều thành phố trên thế giới đang tích cực triển khai các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí bằng cách thiết lập vùng phát thải thấp (Low Emission Zones – LEZ) hoặc vùng không phát thải (Zero-Emission Zones – ZEZ). Các khu vực này áp dụng các quy định nghiêm ngặt đối với phương tiện giao thông, nhằm giảm thiểu khí thải và cải thiện chất lượng không khí.

Theo Viện Tài nguyên Thế giới (WRI), chính sách ZEZ không chỉ giúp giảm đáng kể khí thải mà còn mang lại lợi ích môi trường và kinh tế. Nếu được thiết kế hợp lý, ZEZ có thể giúp giảm lượng xe lưu thông, giảm tắc nghẽn giao thông và thúc đẩy thị trường xe điện phát triển nhanh hơn.

Các thành phố tiên phong trong việc triển khai ZEZ bao gồm Rotterdam, Amsterdam (Hà Lan), London, Oxford (Anh), Brussels (Bỉ), Santa Monica, Los Angeles (Mỹ), Oslo (Na Uy) và một số thành phố tại Trung Quốc như Thâm Quyến, Phật Sơn, Đông Quan và Hàng Châu.

Trong khi LEZ chủ yếu siết chặt tiêu chuẩn khí thải xe động cơ đốt trong, thì ZEZ là khu vực chỉ cho phép phương tiện không phát thải như xe điện, xe đạp và người đi bộ được phép di chuyển tự do.

Một số thành phố đã bắt đầu triển khai ZEZ, như Thâm Quyến, nơi đã thiết lập 10 khu ZEZ vào năm 2018. Các khu vực này có tổng diện tích 22 km2, chỉ chiếm khoảng 1,1% diện tích thành phố, nhưng đã giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông.

Để triển khai ZEZ hiệu quả, các thành phố cần đảm bảo rằng việc thiết kế ZEZ không làm gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa hay ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế – xã hội đô thị. Vì vậy, họ bắt đầu ở quy mô nhỏ, như cách của Thâm Quyến.

Một số thành phố cũng đang thử nghiệm các vị trí khác ngoài trung tâm, như Trung Quốc đang xem xét thiết lập các khu ZEZ (hoặc các vùng phát thải cực thấp) tại các khu công nghiệp, cảng biển, bãi hàng đường sắt và sân bay.

Để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, các thành phố như Rotterdam đã áp dụng giai đoạn chuyển tiếp kéo dài, cung cấp các khoản trợ cấp mua xe tải điện và tư vấn chi phí.

WRI cho rằng đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phương tiện không phát thải là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng không khí, giảm rủi ro sức khỏe cho con người và cắt giảm lượng phát thải gây hại cho khí hậu và môi trường.

Triển khai ZEZ có thể là thách thức, nhưng các thành phố như Amsterdam, Thâm Quyến và Rotterdam đã chứng minh rằng hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên, điều quan trọng là chính sách cần tránh gây ra những tác động tiêu cực cho các công ty vận tải nhỏ và cư dân, đồng thời mang lại thêm các lợi ích đi kèm như tăng hiệu quả vận hành và giảm tắc nghẽn.

https://www.wri.org/insights/zev-cities

TPHCM sắp có thêm 443 xe buýt chạy điện hoạt động từ ngày 1/8, khi 37 tuyến xe buýt trên địa bàn thành phố được các đơn vị mới đảm nhận khai thác. Thông tin này được đưa ra sau quá trình đấu thầu lựa chọn đơn vị khai thác xe buýt, với mục tiêu nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải công cộng và giảm thiểu tác động môi trường.

Theo Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TPHCM, có hai đơn vị đã thắng thầu để khai thác 37 tuyến xe buýt, bao gồm Phương Trang (Futabuslines) và VinBus. Phương Trang sẽ chịu trách nhiệm khai thác 31 tuyến xe buýt, trong đó có các tuyến như 3, 7, 14, 18, 23, 24, 25, 28, 30, 31, 34, 36, 39, 44, 46, 48, 55, 58, 71, 76, 77, 85, 87, 88, 89, 90, 100, 101, 103, 104, 107, 126, 128, 145, 146. Trong khi đó, VinBus sẽ khai thác 2 tuyến xe buýt là 33 và 150.

Quá trình đấu thầu đã dẫn đến việc khoảng 600 phương tiện được thay thế hoạt động trên 37 tuyến, với số lượng đáng kể xe buýt được chuyển từ chạy xăng sang chạy điện. Trước khi đấu thầu, không có tuyến xe buýt điện nào trên 37 tuyến này. Tuy nhiên, sau đấu thầu, đã có 27 tuyến chuyển sang chạy điện với 443 xe buýt điện, 2 tuyến chạy khí CNG và 8 tuyến chạy dầu diesel. Hầu hết phương tiện được đầu tư mới.

Sự thay đổi này giúp nâng tổng số xe buýt điện trên địa bàn thành phố lên 613 xe, chiếm 26,2% tổng số phương tiện. Nếu tính cả số xe chạy khí CNG (khoảng 500 xe) thì tỷ lệ phương tiện dùng nhiên liệu thân thiện môi trường của thành phố đạt 48%. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu tác động môi trường mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải công cộng cho người dân.

Bên cạnh việc đưa vào hoạt động các tuyến xe buýt mới, việc điều chỉnh lộ trình một số tuyến xe buýt cũng được thực hiện. Có 5 tuyến xe được điều chỉnh lộ trình sau đấu thầu, gồm tuyến: 150, 33, 24, 89 và 104. Lộ trình các tuyến được điều chỉnh theo hướng kết nối vào các bến xe lớn, nhà ga tàu điện và bỏ bớt một số trạm dừng. Điều này giúp tối ưu hóa lộ trình di chuyển, giảm thời gian chờ đợi và nâng cao trải nghiệm cho hành khách.

Thông tin chi tiết về các tuyến xe buýt có thể được tìm thấy tại trang web của Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TPHCM. Tại đây, người dân có thể tìm hiểu thêm về các tuyến xe buýt, lộ trình và thời gian hoạt động để lên kế hoạch di chuyển phù hợp.