Nghị quyết số 57/NQ-TW đã mở ra những cơ hội lớn cho các tổ chức nghiên cứu khoa học tại Việt Nam. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức, nguyên Chủ tịch Hội đồng Trường đại học Công nghệ, Đại học quốc gia, nghị quyết này mang đến bốn cơ hội chính. Thứ nhất, thúc đẩy tái cấu trúc và nâng cao hiệu quả hoạt động nghiên cứu theo hướng gắn kết với thực tiễn và nhu cầu phát triển đất nước. Thứ hai, tạo ra cơ hội hợp tác công-tư và liên kết quốc tế trong chuyển giao công nghệ theo mô hình ‘liên kết ba nhà’: Nhà nước-Nhà khoa học-Doanh nghiệp. Thứ ba, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động nghiên cứu, quản lý và kết nối tri thức. Thứ tư, tạo cú hích nâng cao chất lượng đội ngũ nghiên cứu, xây dựng môi trường học thuật sáng tạo.

Ngay sau khi Nghị quyết ban hành, các tổ chức nghiên cứu đã có những hành động cụ thể để đưa nghị quyết vào cuộc sống. Trường đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội đã có những điều chỉnh quan trọng để phù hợp với xu thế phát triển và đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tập trung vào các hướng nghiên cứu có tính ứng dụng cao. Các cơ sở nghiên cứu thuộc các đơn vị nhà nước và khu vực tư nhân đã quan tâm phát triển những sản phẩm, giải pháp có tính thực tiễn và khả năng ứng dụng cao.

Tuy nhiên, nhiều lĩnh vực tiềm năng vẫn chưa được đầu tư nghiên cứu để phát huy lợi thế, tận dụng các cơ hội từ Nghị quyết số 57-NQ/TW. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đồng Văn Quyền, Phó Viện trưởng Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho rằng Việt Nam có lợi thế lớn về đa dạng sinh học và nguồn vi sinh vật bản địa, nhưng ứng dụng công nghệ vi sinh vào cuộc sống vẫn còn hạn chế.

Để hiện thực hóa các chủ trương, cần tăng cường liên kết ‘Nhà nước-Nhà Khoa học-Doanh nghiệp-Cộng đồng’ trong hoạt động khoa học, công nghệ. Các viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm đổi mới sáng tạo cần trở thành mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Đình Đức cho rằng các cơ sở đào tạo, tổ chức nghiên cứu cần xác định rõ vai trò cốt lõi để thật sự trở thành trung tâm sáng tạo, nơi sản sinh tri thức và chuyển hóa tri thức thành công nghệ, thành sản phẩm.

Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn CMC, đề xuất thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo của Hà Nội, đặt tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, theo mô hình đầu tư công-quản trị tư. Trung tâm này sẽ là đầu mối chiến lược kết nối các nguồn lực R&D, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ, hình thành các vườn ươm, tổ chức hoạt động khởi nghiệp, vận hành sàn giao dịch công nghệ và tạo ra không gian mở, thúc đẩy các sản phẩm ‘Make in Vietnam’ từ ý tưởng đến thương mại hóa.

Một số nhà khoa học chỉ ra nguyên nhân khiến đóng góp của khoa học công nghệ đối với phát triển kinh tế xã hội còn hạn chế là các đề tài nghiên cứu được xây dựng với thời gian thực hiện ngắn, không đủ giải quyết các bài toán khoa học-công nghệ mang tính nền tảng hoặc chiến lược; thiếu cơ chế tài trợ trung và dài hạn, khiến các nhóm nghiên cứu khó theo đuổi các hướng đi bền vững, có khả năng tạo ra đột phá công nghệ thật sự; còn thiếu các chương trình chuyển giao hiệu quả.

Chương trình Samsung Innovation Campus (SIC) đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết cho học sinh, sinh viên Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Đây là dự án giáo dục Công nghệ Thông tin và Truyền thông toàn cầu của Samsung, hướng đến cung cấp cho giới trẻ những công cụ công nghệ cần thiết để phát triển trong tương lai.

Khóa học lập trình cơ bản (C&P) miễn phí do Samsung tổ chức đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho nhiều học sinh, sinh viên. Với 84 tiết học được thiết kế khoa học, khóa học này cung cấp cho học sinh nền tảng vững chắc về lập trình Python, tư duy thuật toán và kỹ năng phân tích, xử lý dữ liệu. Hơn cả việc trang bị kiến thức chuyên môn, khóa học còn tập trung vào việc rèn luyện các kỹ năng mềm như tư duy logic, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, truyền thông và sáng tạo.

Nguyễn Trường Giang, học sinh trường Trung học phổ thông Chuyên Bắc Ninh, một trong những học sinh đã tham gia khóa học này, chia sẻ rằng khóa học đã giúp ích rất nhiều cho định hướng nghề nghiệp trong tương lai của anh. Giang cho biết: “Khóa học này giúp ích rất nhiều cho em về định hướng nghề nghiệp trong tương lai, bởi vì em đã xác định sẽ lựa chọn ngành công nghệ thông tin. Nếu các bạn có niềm đam mê công nghệ đừng ngần ngại, hãy đăng ký vì khóa học này không chỉ mang lại những kiến thức về lập trình mà còn giúp bạn học thêm những kỹ năng cần thiết khác cho cuộc sống.”

Cùng với Giang, Nguyễn Phương Mai, học sinh chuyên Văn trường Trung học phổ thông chuyên Hùng Vương, Phú Thọ, cũng đã có trải nghiệm đáng nhớ với khóa học này. Mai chia sẻ: “Nhờ khóa học SIC, em đã được làm quen với Python và tiếp cận những kiến thức hoàn toàn mới mẻ. Em tin rằng đây là cơ hội giúp chúng em rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy logic để áp dụng trong cuộc sống và nghề nghiệp tương lai, từ đó góp phần phát triển đất nước.”

Cô Nguyễn Thị Hồng Thái, giáo viên trường Trung học phổ thông Chuyên Hùng Vương, Phú Thọ, cũng bày tỏ sự ấn tượng với hiệu quả mà những lớp học lập trình cơ bản của SIC mang lại. Cô Thái cho biết: “Ban đầu, tôi chỉ nghĩ đây là một khóa đào tạo thông thường. Tuy nhiên, sau quá trình tham gia, tôi nhận ra lập trình không chỉ là việc giải các bài toán khô khan, mà còn là công cụ để giải quyết những vấn đề thực tiễn. Khi học sinh được tiếp cận với ngôn ngữ lập trình, tức là các em đã nắm trong tay một phần ngôn ngữ của thời đại, để từ đó có cơ sở phát triển sự nghiệp trong tương lai.”

Tính từ khi được ra mắt cho đến nay, đã có hơn 12.000 học sinh, sinh viên đến từ 95 trường học tại 21 tỉnh thành trên cả nước được đào tạo và phát triển năng lực công nghệ cao từ dự án Samsung Innovation Campus của Samsung Việt Nam. Ông Na Ki Hong – Tổng Giám Đốc Samsung Việt Nam cho biết: “Samsung đang thực hiện nhiều các hoạt động trách nhiệm xã hội để tri ân tình cảm và sự ủng hộ của người dân Việt Nam, đặc biệt là sự hỗ trợ tích cực của chính phủ. Các hoạt động trách nhiệm xã hội của Samsung không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh căn bản cho Việt Nam mà còn kết nối với đào tạo lãnh đạo tương lai.”

Diễn đàn Nghiên cứu và Phát triển (R&D) Việt Nam 2025 đã diễn ra tại tỉnh Ninh Bình vào ngày 30-31/7, do Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) phối hợp với UBND tỉnh Ninh Bình tổ chức. Sự kiện này quy tụ hàng trăm chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong và ngoài nước, cùng các nhà hoạch định chính sách và đại diện doanh nghiệp.

GS.TS Nguyễn Đức Khương, Chủ tịch AVSE Global, nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của việc tổ chức sự kiện tại Tràng An, Ninh Bình – di sản thế giới kép duy nhất tại Đông Nam Á và là kinh đô đầu tiên của Việt Nam. Ông cho rằng sự kiện này là cơ hội để các chuyên gia và nhà khoa học chia sẻ khát vọng và giấc mơ về sự phát triển của Việt Nam.

Kinh nghiệm quốc tế từ các quốc gia như Pháp, Hàn Quốc, Singapore hay Israel đã cho thấy R&D là động lực cốt lõi giúp các quốc gia bứt phá. Một nghiên cứu trên 35 quốc gia OECD chỉ ra rằng, 1% tăng chi tiêu cho R&D có thể giúp tăng 2,83% GDP thực tế. Tuy nhiên, tại Việt Nam, tỷ trọng chi tiêu cho R&D trên GDP vẫn còn khiêm tốn so với yêu cầu phát triển.

Ông Nguyễn Trung Kiên – Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài – đã hoan nghênh sáng kiến của AVSE Global và nhấn mạnh vai trò quan trọng của cộng đồng hơn 6 triệu người Việt Nam ở 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ông tin rằng cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có đóng góp rất lớn trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Diễn đàn R&D 2025 tập trung thảo luận sâu vào ba trụ cột chính, bao gồm lộ trình R&D Việt Nam 2025–2030, khung chính sách quốc gia về R&D và kế hoạch hành động đầu tư R&D theo ngành. Sự kiện có sự tham gia của các khách mời đặc biệt, những nhà tư tưởng có ảnh hưởng toàn cầu.

Với sự hội tụ của trí tuệ và tâm huyết, Diễn đàn R&D Việt Nam 2025 được kỳ vọng sẽ biến những thách thức thành cơ hội, đề ra những giải pháp cụ thể để đưa Việt Nam trở thành một trung tâm R&D mới nổi của khu vực, vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo.