Bão Wipha Đổ Bộ, Gây Thiệt Hại Nặng Nề Tại Nam Trung Quốc, Hong Kong và Macau

Ngày 20/7, cơn bão Wipha đã quét qua các khu vực ven biển phía Nam Trung Quốc, cùng hai khu hành chính đặc biệt Hong Kong và Macau, gây ra thiệt hại kinh tế nghiêm trọng và làm gián đoạn hệ thống giao thông. Cơn bão với sức gió duy trì tối đa khoảng 140 km/h đã khiến nhiều khu vực bị ngập lụt, cây xanh đổ ngã, và các công trình xây dựng bị sập.

Tại Hong Kong, Đài Thiên văn Hong Kong đã nâng mức cảnh báo bão lên cấp 10, mức cao nhất, vào lúc 9h20 sáng ngày 20/7. Hệ thống giao thông công cộng gần như tê liệt, với khoảng 400 chuyến bay bị ảnh hưởng, khiến 80.000 hành khách bị kẹt tại sân bay. Hãng hàng không Cathay Pacific đã hủy toàn bộ chuyến bay từ 5h đến 18h cùng ngày và miễn phí đổi vé cho hành khách.

Các dịch vụ đi lại bằng phà bị đình chỉ do sóng biển dâng cao, trong khi hệ thống tàu điện ngầm MTR và xe buýt công cộng cũng tạm ngừng hoạt động. Cầu Hong Kong – Chu Hải – Macau, một trong những cây cầu vượt biển dài nhất thế giới, bị đóng cửa từ 3h30 sáng để đảm bảo an toàn. Các hoạt động kinh tế và giáo dục cũng bị đình trệ, với hàng loạt trường học, văn phòng và sự kiện lớn phải đóng cửa.

Chính quyền đặc khu đã mở 34 nơi trú ẩn tạm thời, tiếp nhận 253 người dân và ghi nhận 26 trường hợp phải nhập viện do các sự cố liên quan đến bão. Đến 19h cùng ngày, khi bão di chuyển ra khỏi thành phố, các dịch vụ giao thông công cộng dần được khôi phục, nhưng sân bay Hong Kong dự kiến sẽ rơi vào tình trạng quá tải khi phải giải tỏa tới 100.000 hành khách bị mắc kẹt.

Tại Macau, Cơ quan Khí tượng và Địa vật lý đã nâng cảnh báo bão lên cấp 10 vào 12h30 ngày 20/7. Bão Wipha đã gây ra mưa lớn và nguy cơ ngập lụt nghiêm trọng tại khu vực cảng nội địa của Macau. Các nhà chức trách kêu gọi người dân ở trong nhà và thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn. Các dịch vụ phà giữa Macau và Hong Kong bị tạm dừng, ảnh hưởng lớn đến hoạt động giao thông liên vùng.

Tại Trung Quốc, tỉnh Quảng Đông, khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi bão Wipha, đã sơ tán 440.400 người từ các khu vực trên biển và trên đất liền. Chính quyền tỉnh áp dụng biện pháp ‘5 dừng’ (dừng học, dừng làm, dừng sản xuất, dừng vận chuyển, dừng kinh doanh) để đảm bảo an toàn. Các tuyến đường sắt cao tốc tại Quảng Đông bị tạm dừng hoặc giới hạn tốc độ, trong khi cầu Thâm Quyến – Trung Sơn bị đóng cửa trong ngày 20/7.

Thành phố Chu Hải và Dương Giang ra lệnh dừng toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh và giao thông từ sáng cùng ngày. Còn thành phố Thâm Quyến đóng cửa toàn bộ công viên công cộng và mở các điểm trú ẩn khẩn cấp để đón người dân. Tại Hải Nam, thủ phủ Hải Khẩu ghi nhận lượng mưa lên tới 276 mm trong 24 giờ, gây ngập lụt nghiêm trọng. Dịch vụ phà tại cảng Tú Anh bị đình chỉ, trong khi các cơ quan chức năng triển khai các biện pháp ứng phó như giám sát tàu thuyền, mở nắp cống thoát nước và bố trí xe sửa chữa điện tại các khu vực trọng yếu.

Bão Wipha đã gây ra những thiệt hại kinh tế đáng kể khi các hoạt động sản xuất, kinh doanh và du lịch tại các khu vực bị ảnh hưởng phải tạm dừng. Ngành hàng không Trung Quốc chịu thiệt hại nặng nề với hàng trăm chuyến bay bị hủy, trong khi các cảng biển và tuyến đường huyết mạch như cầu Hong Kong – Chu Hải – Macau bị đóng cửa, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và vận chuyển hàng hóa. Ngập lụt và cây đổ cũng gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng và tài sản công cộng.

Tình hình giao thông tại tỉnh Nghệ An hiện đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng do ảnh hưởng của mưa lớn. Quốc lộ 7, một tuyến đường huyết mạch quan trọng nối giữa Nghệ An và các tỉnh lân cận, đã bị ngập sâu hơn 1m tại hàng chục điểm khác nhau. Tình trạng ngập lụt nghiêm trọng này đã khiến giao thông trên tuyến đường này hoàn toàn tê liệt, gây ra nhiều khó khăn cho việc di chuyển của người dân cũng như hoạt động vận chuyển hàng hóa.

Trước tình hình khẩn cấp, người dân và lực lượng chức năng đã phải tìm cách thích ứng để đảm bảo an toàn. Việc sử dụng canô và thuyền đã trở thành phương tiện chính để di chuyển và hỗ trợ di dời tài sản của người dân. Sự can thiệp kịp thời của các lực lượng chức năng đã phần nào giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản cho người dân trong vùng ngập lụt.

Sự cố ngập lụt trên Quốc lộ 7 không chỉ gây ra khó khăn cho việc di chuyển hàng ngày của người dân mà còn có ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh tế và xã hội của địa phương. Các hoạt động sản xuất, kinh doanh bị đình trệ, giao thương hàng hóa bị gián đoạn đã làm cho tình hình kinh tế của tỉnh Nghệ An và các khu vực lân cận gặp nhiều khó khăn.

Trong bối cảnh tình hình thời tiết vẫn còn phức tạp và có khả năng tiếp tục diễn biến xấu, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng đang nỗ lực triển khai các biện pháp khắc phục hậu quả mưa lũ. Đồng thời, việc tìm kiếm giải pháp lâu dài để đối phó với tình trạng ngập lụt trên Quốc lộ 7 và các khu vực dễ bị tổn thương khác cũng đang được cấp thiết triển khai, nhằm giảm thiểu đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra.

Chính quyền Nghệ An đang kêu gọi sự hỗ trợ từ trung ương và các tổ chức quốc tế để nhanh chóng khắc phục hậu quả lũ lụt, cũng như đầu tư vào các công trình thủy lợi và hệ thống giao thông bền vững hơn.

Trong bối cảnh thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng với cường độ và tần suất khó lường, việc ứng dụng công nghệ cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đã trở thành một công cụ thiết yếu giúp các khu vực và cộng đồng dân cư nâng cao khả năng phòng ngừa và ứng phó. Hiện nay, nhiều nền tảng số và ứng dụng miễn phí cho phép người dân theo dõi tình hình mưa bão, ngập lụt một cách trực quan.

Một trong những công cụ hữu ích nhất là hệ thống Hymetnet – radar thời tiết thời gian thực của Việt Nam. Hệ thống này được phát triển bởi Trung tâm Kỹ thuật Quan trắc Khí tượng Thủy văn và cập nhật dữ liệu mỗi 5-10 phút, cho phép người dùng theo dõi các vùng mưa, sét, lượng mưa tích lũy từ 17 trạm radar trải dài trên toàn quốc. Những bản đồ động giúp người dân nhận biết sớm các vùng có khả năng mưa lớn, lũ quét hoặc giông sét.

Người dân ở khu vực miền núi có thể truy cập vào website https://luquetsatlo.nchmf.gov để nắm bắt khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Thông tin này có thể cứu mạng và hỗ trợ việc sơ tán kịp thời trong thời tiết xấu.

Ngoài ra, ứng dụng Windy (https://www.windy.com) cũng cung cấp bản đồ tương tác về sức gió, lượng mưa, hướng đi của bão và mức độ ảnh hưởng thời gian thực. Đối với người dân Hà Nội, công cụ giám sát ngập lụt cụ thể theo từng tuyến phố đã được triển khai thông qua hệ thống HSDC Maps. Cập nhật từ camera thực tế, hệ thống này cung cấp thông tin ngập úng trên Cổng thông tin điện tử Hà Nội (https://hanoi.gov.vn) và website của Công ty Thoát nước Hà Nội (https://thoatnuochanoi.vn).

Các website chính thức của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia như https://thoitietvietnam.gov.vn và https://nchmf.gov.vn vẫn là nguồn tin chuẩn xác nhất, cung cấp thông tin tổng hợp về mưa, lũ, điểm ngập và cảnh báo sớm trên cả nước.

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào hệ thống cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đang được đẩy mạnh tại Việt Nam – một bước tiến vượt bậc trong quản lý rủi ro thiên tai. Tại Hà Nội, các cảm biến mực nước đã được lắp đặt ở các điểm thoát nước trọng yếu. Khi có mưa lớn, dữ liệu sẽ được truyền về Trung tâm để phân tích, giúp các cơ quan chức năng nhận biết sớm nguy cơ ngập cục bộ.

Nghiên cứu triển khai công nghệ Flood4Cast, với sự hỗ trợ của Vương quốc Bỉ, đang được thử nghiệm tại Hà Nội và Đà Nẵng. Flood4Cast cho phép dự báo ngập chi tiết theo tuyến đường, xác định phạm vi và độ sâu ngập tính từ 3-6 giờ.

Bên cạnh đó, nghiên cứu của nhóm TS Trần Anh Phương và các nhà khoa học (Viện Khoa học Tài nguyên nước) đã phát triển hệ thống cảnh báo lũ, lụt và hạn hán theo thời gian thực trên nền tảng WebGIS. Hệ thống này tự động thu thập và xử lý dữ liệu từ các cảm biến đo mưa, mực nước, kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và mô hình toán học để đưa ra dự báo chính xác mà không cần vận hành thủ công.

Việc theo dõi mưa bão và cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đã và đang trở thành xu hướng tất yếu trong bối cảnh diễn biến khí hậu ngày càng cực đoan. Với sự hỗ trợ của công nghệ, từ cảm biến, AI đến bản đồ số, người dân Việt Nam có thể chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng trước thời tiết cực đoan. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các cơ quan chức năng nâng cao năng lực dự báo, lập kế hoạch ứng phó và xây dựng đô thị an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu trong tương lai.