Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam đã mang lại những kết quả tích cực, không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn.

Dự án ‘Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao’ do Viện Sinh học chủ trì đã được phê duyệt theo Quyết định số 557/QĐ-VHL vào ngày 29/3/2024 của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Dự án này được khởi xướng với mục tiêu cao cả là nâng cao năng lực giám định ADN đối với hài cốt liệt sĩ từ thời kỳ chiến tranh, qua đó góp phần giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh và mang lại niềm tin, sự động viên cho hàng ngàn gia đình liệt sĩ.

Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Sinh học nhấn mạnh, dự án không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn mang giá trị nhân văn và đạo lý, thể hiện sự tri ân đối với lịch sử dân tộc và trách nhiệm đối với các gia đình vẫn đang mong mỏi thông tin về người thân đã mất. Dự án này cũng thể hiện sự hợp tác chặt chẽ giữa Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP).

Trong khuôn khổ dự án, Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP) đã tổ chức cuộc họp định kỳ 6 tháng (lần thứ 3) nhằm cập nhật tiến độ các công việc liên quan tới cơ quan chủ quản cùng các ban, ngành liên quan. Với vai trò là đối tác hỗ trợ kỹ thuật chủ chốt, Ủy ban Quốc tế về Người mất tích đã tích cực chuyển giao công nghệ hiện đại, đào tạo chuyên môn kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ Việt Nam, cũng như hỗ trợ vận hành phòng thí nghiệm và thiết lập hệ thống giám định theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Đến nay, dự án đã đạt được những kết quả nổi bật, đánh dấu bước tiến mới trong quá trình triển khai. Hệ thống giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) cùng phần mềm phân tích dữ liệu đã được lắp đặt đồng bộ và đưa vào vận hành tại Trung tâm Giám định ADN thuộc Viện Sinh học. Trong thời gian qua, có nhiều khóa đào tạo chuyên sâu đã được tổ chức thành công với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước.

Đặc biệt, lần đầu tiên kể từ khi dự án bắt đầu, đội ngũ giám định đã triển khai công tác thu thập mẫu sinh phẩm hài cốt tại thực địa. Đội ngũ chuyên môn của dự án đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu tại Nghĩa trang liệt sĩ Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng), thu được 58 mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính. Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn.

Ở Việt Nam, việc xác minh danh tính liệt sĩ đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong những năm qua. Các cơ quan chức năng đang nỗ lực không ngừng để giải quyết những tồn tại lâu năm trong công tác này. Bằng cách áp dụng các giải pháp công nghệ hiện đại và tăng cường hợp tác quốc tế, tiến độ giám định ADN đang được đẩy nhanh.

Ước tính, cả nước hiện vẫn còn khoảng 300.000 mộ liệt sĩ mà thông tin về họ chưa được làm rõ. Ngoài ra, có khoảng 180.000 hài cốt liệt sĩ cần được quy tập và tìm về nơi an nghỉ cuối cùng. Trước tình hình đó, mục tiêu được đặt ra là đến năm 2030, ngành sẽ phấn đấu xác định được danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua phương pháp giám định ADN. Đây là một mục tiêu đầy thách thức nhưng cũng thể hiện quyết tâm của các cơ quan chức năng trong việc giải quyết những tồn tại lâu năm.

Ứng dụng công nghệ và mở rộng hợp tác quốc tế được coi là bước tiến mới trong công tác xác minh danh tính liệt sĩ. Việc sử dụng công nghệ hiện đại, đặc biệt là công nghệ ADN, đã giúp nâng cao hiệu quả và độ chính xác trong quá trình giám định. Đồng thời, việc hợp tác với các tổ chức quốc tế cũng giúp Việt Nam tiếp cận được với những kinh nghiệm và chuyên môn mới, từ đó đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác xác minh.

Những nỗ lực này không chỉ nhằm giải quyết những tồn tại lâu năm mà còn góp phần an dân và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Việc xác minh danh tính liệt sĩ không chỉ giúp gia đình và người thân tìm được người thân đã mất mà còn là cách để Nhà nước và nhân dân thể hiện lòng biết ơn và tôn vinh những người đã ngã xuống vì Tổ quốc.

Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại và sự hợp tác quốc tế, hy vọng rằng mục tiêu xác định danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua phương pháp giám định ADN vào năm 2030 sẽ được thực hiện. Điều này không chỉ mang lại niềm vui cho các gia đình liệt sĩ mà còn góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn, nơi mà công lý và sự tôn vinh được thực hiện một cách trọn vẹn.

Thông tin về công tác xác minh danh tính liệt sĩ có thể được tìm hiểu thêm qua các nguồn tin cậy, bao gồm các trang web của các cơ quan chức năng và các tổ chức liên quan. Ví dụ, Cổng thông tin điện tử của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội thường xuyên cập nhật thông tin về các hoạt động và chính sách liên quan đến công tác này.