Việc số hóa dữ liệu kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đang là một bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa ngành giao thông và xây dựng. Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề dữ liệu vẫn còn rời rạc và thiếu cập nhật đồng bộ từ các địa phương.
Trong thời gian qua, ngành đường bộ đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc số hóa dữ liệu. Cụ thể, đã số hóa được hơn 25 nghìn km quốc lộ, hơn 2.000 km cao tốc, gần 7.800 cầu, hầm trên quốc lộ, hơn 150 trạm thu phí không dừng, hệ thống phà vượt sông trên các quốc lộ được quản lý qua GPS và camera. Những dữ liệu này đã và đang phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý chuyên ngành, từ việc chủ động lập kế hoạch, bố trí vốn cho các dự án bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ, đến việc cấp phép lưu hành phương tiện quá khổ, quá tải trên hệ thống đường bộ.
Tuy nhiên, một trong những điểm nghẽn lớn hiện nay là dữ liệu liên quan đến kết cấu hạ tầng đường bộ, tổ chức giao thông, quy hoạch đô thị… đang bị phân tán ở nhiều cấp, nhiều ngành. Theo thống kê, 70-80% hệ thống quốc lộ đang được giao cho các địa phương quản lý, nhưng việc số hóa dữ liệu vẫn chưa được thực hiện đồng bộ. Điều này đòi hỏi cần có sự chuẩn hóa và ràng buộc trách nhiệm của đơn vị liên quan để việc thực hiện được thống nhất và hiệu quả.
Để đẩy nhanh tiến độ số hóa, cần khẩn trương xây dựng cơ chế phối hợp và nền tảng dữ liệu dùng chung giữa các bộ, ngành và địa phương. Việc thống nhất một bộ chuẩn dữ liệu, quy trình cập nhật, chia sẻ và bảo mật cũng là yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo tính minh bạch, chính xác và an toàn thông tin. Số hóa dữ liệu đường bộ không còn là câu chuyện của tương lai, mà là một yêu cầu cấp bách của hiện tại.
Trong bối cảnh hệ thống giao thông ngày càng phức tạp, mở rộng và hiện đại, kết nối không chỉ liên vùng mà còn liên quốc gia, nhu cầu đi lại, vận tải tăng cao, việc quản lý thông minh bằng dữ liệu số là con đường ngắn nhất để tăng hiệu quả, giảm chi phí và phục vụ tốt hơn cho người dân. Để đạt được điều đó, cần sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc tích cực, trách nhiệm của các bộ ngành và chính quyền địa phương trong việc đầu tư công nghệ, đào tạo nhân lực và đặc biệt là thống nhất hệ thống dữ liệu liên ngành.
Một hệ thống giao thông đường bộ hiện đại, hiệu quả và bền vững phải được bắt đầu từ một nền tảng dữ liệu số thông minh – đó là lựa chọn không thể chần chừ. Việc này không chỉ giúp cho việc quản lý và vận hành hệ thống giao thông đường bộ trở nên hiệu quả hơn mà còn giúp cho việc xây dựng và phát triển hệ thống giao thông đường bộ trong tương lai.
Hiện tại, tất cả các hoạt động giao thông đường bộ cần được số hóa để xây dựng mô hình giao thông thông minh . Mô hình này đòi hỏi sự tham gia và phối hợp của nhiều bên liên quan trong việc số hóa hạ tầng, kết nối dữ liệu và xây dựng các ứng dụng phục vụ vận tải, quản lý giao thông công cộng và bảo đảm an toàn giao thông. Sự phát triển và hội nhập sâu rộng như hiện nay đã tạo điều kiện thuận lợi để ngành giao thông đường bộ Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
