Mùa cao điểm du lịch biển đã đến, và việc đảm bảo an toàn trên biển đang trở thành vấn đề cấp bách. Cục Hàng hải Việt Nam đã thống kê được ít nhất 21 vụ tai nạn liên quan đến tàu thuyền du lịch trong mùa mưa bão trong 3 năm gần đây, gây ra hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản. Nguyên nhân dẫn đến những tai nạn này không chỉ xuất phát từ yếu tố thời tiết mà còn từ sự chủ quan trong khâu chuẩn bị và thiếu kỹ năng ứng phó khẩn cấp của cả thuyền viên và hành khách.
Anh Phạm Quốc Việt, đội trưởng đội cứu nạn FAS ANGEL, đã lên tiếng về tầm quan trọng của kỹ năng thoát nạn và thoát hiểm trong một bài đăng gần đây trên trang cá nhân của mình. Theo anh, kỹ năng này là yếu tố quan trọng hàng đầu giúp tăng khả năng sống sót khi gặp tai nạn trên biển. Tuy nhiên, nhiều người sẵn sàng chi tiền để mua vé tham gia các sự kiện giải trí, nhưng lại không quan tâm đến việc học kỹ năng thoát nạn, thoát hiểm – một kỹ năng quan trọng giúp bảo vệ bản thân và người thân.
Khi rơi xuống biển, đặc biệt trong điều kiện thời tiết lạnh hoặc sóng lớn, nguy cơ mất nhiệt cơ thể là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, chỉ sau đuối nước. Một lầm tưởng phổ biến là cởi bỏ quần áo ướt để dễ bơi hoặc giảm lạnh. Tuy nhiên, theo đội trưởng FAS ANGEL, điều ngược lại cần được thực hiện. Mặc nhiều quần áo, dù đã ướt, vẫn giúp giữ lại lớp nước bên trong sát cơ thể và cơ thể sẽ làm ấm lớp nước đó, tạo thành một lớp ‘cách nhiệt’ tạm thời.
Cụ thể, quần áo ướt vẫn có tác dụng giữ nhiệt cho cơ thể và càng mặc nhiều quần áo, cơ thể càng ít bị mất nhiệt. Đây là nguyên lý đã được áp dụng trong nhiều chiến dịch cứu nạn trên khắp thế giới. Ngoài ra, việc cởi bỏ quần áo còn khiến da tiếp xúc trực tiếp với nước biển lạnh, dẫn đến cơ thể sốc nhiệt nhanh hơn, run lẩy bậy, mất khả năng vận động và thậm chí bất tỉnh.
Anh Việt cũng hướng dẫn người đọc những tư thế giúp hạn chế cử động tối đa trong trường hợp không may rơi xuống nước biển lạnh, từ đó hỗ trợ đáng kể cho việc duy trì thân nhiệt. Hai tư thế được nhắc đến là tư thế HELP (Heat Escape Lessening Position) và tư thế Huddle.
Tư thế HELP được thực hiện bằng cách co hai chân lên gần sát ngực, hai tay ôm quanh đầu gối, cố gắng gập thân người lại để bảo vệ các vùng dễ mất nhiệt nhất như ngực, bụng và cổ. Tư thế này giúp giảm thiểu diện tích tiếp xúc của cơ thể với nước lạnh, nhờ đó hạn chế tốc độ hạ thân nhiệt, kéo dài thời gian chờ được cứu.
Tư thế Huddle được áp dụng khi có nhiều người. Mọi người sẽ tụ lại thành vòng tròn, ôm vai hoặc eo nhau, giữ phần thân giữa sát nhau để giảm tiếp xúc với nước lạnh. Tư thế này không chỉ giúp duy trì thân nhiệt chung, giảm nguy cơ hạ thân nhiệt, mà còn tăng khả năng quan sát của đội cứu hộ.
Trong bối cảnh du lịch biển đang vào mùa cao điểm, đặc biệt là ở các vùng như Hạ Long, Đà Nẵng, Phú Quốc, Côn Đảo…, việc trang bị kiến thức sinh tồn trên biển, nhất là khi đi thuyền mùa mưa bão, không chỉ là trách nhiệm của đơn vị tổ chức tour mà còn là quyền lợi sống còn của mỗi du khách.
